นายสมศักดิ์ เทพสุทิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม เป็นประธานในพิธีลงนามบันทึกข้อตกลง(MOU)ว่าด้วยความร่วมมือการดำเนินงานให้คำปรึกษาด้านจิตสังคมแก่ผู้ต้องหาหรือจำเลยคดียาเสพติดในระบบศาล ร่วมกับนายสราวุธ เบญจกุล เลขาธิการสํานักงานศาลยุติธรรม, นายดุษฎี อารยวุฒิ รองปลัดกระทรวงยุติธรรม, นายสุขุม กาญจนพิมาย ปลัดกระทรวงสาธารณสุข, นายสุปรีดา อดุลยานนท์ ผู้จัดการสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และนายนิยม เติมศรีสุข เลขาธิการคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (ป.ป.ส.) เพื่อลดโอกาสสำหรับผู้กระทำผิดไม่ร้ายแรงที่อาจจะแปรสภาพเป็นอาชญากร ลดการกระทำผิดซ้ำ แก้ไข บำบัด และฟื้นฟู ให้กลับมาเป็นคนดีของสังคม
โดยนายสราวุธ กล่าวว่า ตามที่รัฐบาลได้กำหนดให้ปัญหายาเสพติดเป็นวาระแห่งชาติ ยึดหลักนิติธรรมปราบปราม ลงโทษผู้ผลิต – ผู้ค้า และยึดหลักผู้เสพคือผู้ป่วยที่ต้องได้รับการบำบัดให้กลับมาเป็นคนดีของสังคมโดยเน้นการบูรณาการร่วมกัน เพื่อลดระดับปัญหายาเสพติดโดยเร็ว ซึ่งศาลยุติธรรมได้ให้ความสำคัญกับเรื่องดังกล่าวจึงได้ดำเนินงานคลินิกให้คำปรึกษาด้านจิตสังคมมาใช้ในศาลอาญาธนบุรี เป็นศาลแรกเมื่อปี 2552 โดยได้รับเงินสนับสนุนจาก สสส. ต่อมาเมื่อคณะกรรมการของวุฒิสภาได้เยี่ยมชมคลินิกให้คำปรึกษาด้านจิตสังคมในศาลอาญาธนบุรี และต้องการขยายไปยังศาลต่าง ๆ จึงเป็นที่มาของการริเริ่มทำโครงการต่อเนื่อง
สำหรับร่วมมือเพื่อการดำเนินงานให้คำปรึกษาด้านจิตสังคมแก่ผู้ต้องหาหรือจำเลยคดียาเสพติดในระบบศาล มีเป้าหมายที่จะขยายการดำเนินงานให้ครอบคลุมทั่วประเทศ โดยกำหนดระยะเวลาการดำเนินงานภายใน 3 ปี พ.ศ.2563 – 2565 เพื่อให้คำปรึกษาแก่ผู้ต้องหาหรือจำเลยในช่วงวิกฤติของชีวิต อันจะส่งผลต่อการแก้ไขปัญหาการกระทำผิดซ้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ด้านนายสมศักดิ์ กล่าวว่า คลินิกให้คำปรึกษาด้านจิตสังคมแก่ผู้ต้องหาคดียาเสพติด เป็นแนวทางการให้ความช่วยเหลือผู้กระทำความผิดในคดีที่มีโทษไม่ร้ายแรง ให้ได้รับคำปรึกษาด้านจิตสังคมและเข้ารับการบำบัดฟื้นฟูสภาพจิตใจภายใต้การกำกับของศาล โดยไม่ถูกส่งตัวเข้าไปในเรือนจำ เป็นการให้โอกาสกับจำเลยได้ดำเนินชีวิตอยู่กับครอบครัว และประกอบอาชีพได้อย่างปกติ เป็นการปรับนโยบายการแก้ไขปัญหายาเสพติดแนวใหม่ตามแนวทางของสหประชาชาติ (United Nations : UN) ถือเป็นการลดงบประมาณในงานราชทัณฑ์ และลดปัญหาคนล้นคุกอีกด้วย ซึ่งขณะนี้เริ่มดำเนินการไปแล้ว 8 ศาล ได้แก่ ศาลอาญาธนบุรี, ศาลจังหวัดอยุธยา, ศาลจังหวัดเชียงใหม่, ศาลอาญาตลิ่งชัน, ศาลจังหวัดเกาะสมุย, ศาลแขวงเชียงใหม่, ศาลจังหวัดลำพูน และศาลอาญากรุงเทพใต้ โดยภายในปี 2563 จะเพิ่มคลินิกให้คำปรึกษาจาก 8 แห่งเป็น 25 แห่ง ขณะที่ปี 2564 จะเพิ่มอีก 25 แห่ง และปี 2565 จะเพิ่มอีก 25 แห่ง รวมระยะเวลา 3 ปี จะมีศาลที่เปิดคลินิกให้คำปรึกษาทั้งหมด 75 แห่งทั่วประเทศ
ทั้งนี้ ในการดำเนินการระยะแรก ปี 2557 – 2562 พบการกระทำผิดซ้ำของผู้เข้ารับการให้คำปรึกษาด้านจิตสังคมในระบบศาล เฉลี่ยเพียงร้อยละ 1.3 และในระยะเวลา 3 ปีข้างหน้า ปี พ.ศ.2563 – 2565 สำนักงาน ป.ป.ส. และสำนักงานศาลยุติธรรม ตั้งเป้าขยายการดำเนินงานคลินิกจิตสังคมไปยังศาล 75 แห่ง ทั่วประเทศ โดยคาดว่า ในปี 2565 จะสามารถดำเนินการกับผู้ต้องหาคดียาเสพติดไม่น้อยกว่า 75,000 ราย
